Ус чандмань эрдэнэ

Дэлхийн гадаргын 70%-ийг ус эзэлдэг ч ердөө 3% нь л ууж болдог ус байдаг байна.

Photo by NASA on Unsplash

Усны хэрэглээний ихэнх хувь болох 70 хувийг газар тариалан, 20 хувийг аж үйлдвэрүүд тус тус эзэлдэг бөгөөд 4,5%-ийг өрхийн хэрэглээнд ашигладаг байна.

Хоол хүнсэнд хэрэглэдэг энэхүү ус маань зүгээргүй төрөл бүрийн аюултай бохирдолтой байдаг байна. Монголд агаарын бохирдол хүнд байдалд хүрснийг бид нар мэднэ тэгвэл ундны ус хүртэл аюулгүй биш болсныг доорх судалгаанууд харуулсан байна:

Хүнцлийн бохирдол: Монгол орны янз бүрийн усны эх үүсвэрээс, ялангуяа уул уурхайн үйл ажиллагаа явуулдаг бүс нутгаас хүнцлийн агууламж их хэмжээгээр илэрсэн. Зарим тохиолдолд хүнцлийн агууламж ДЭМБ-ын аюулгүй байдлын хязгаараас хэтэрсэн нь эрүүл мэндэд ноцтой эрсдэл учруулдаг (Pfeiffer et al., 2014).

Микробиологийн бохирдол: Монгол орны булгийн усны эрүүл ахуйн нөхцөл, чанарын судалгаанаас үзэхэд Улаанбаатар хотын ойр орчмын хот орчмын бүс нутгуудын нөхцөл байдал тааруу, гэдэсний савханцар зэрэг микробиологийн бохирдуулагчид их хэмжээгээр бохирдсон нь ялгадасны бохирдол байгааг харуулж байна (Бадрах нар. , 2008).

Хүнд металлын бохирдол: Монголын усны эх үүсвэрт хүнцлээс гадна хар тугалга, цайр, никель, манган зэрэг бусад хүнд металлууд илэрсэн. Энэхүү бохирдолд уул уурхайн үйл ажиллагаа голлон нөлөөлж, гадаргын болон гүний усны чанарт нөлөөлж байна (Батсайхан нар, 2016).

Эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөө: Бохирдсон ус, ялангуяа хүнцэлд байнга өртөх нь арьсны гэмтэл, зүрх судасны өвчин, хорт хавдар зэрэг эрүүл мэндийн ноцтой асуудалд хүргэдэг. Микробиологийн бохирдуулагч бодис байгаа нь ходоод гэдэсний өвчин, халдварын эрсдэлийг бий болгодог (Guo et al., 2007).

Ус цэвэршүүлэх ба менежментийн шийдэл: Эдгээр бохирдлын асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд ус цэвэрлэх байгууламж, менежментийн стратегийг сайжруулах шаардлагатай байгааг судалгаа харуулж байна. Саарал усыг цэвэршүүлэх, дахин ашиглах нь усны хомсдолыг бууруулах, байгаль орчны доройтлоос урьдчилан сэргийлэх хэсэгчилсэн шийдэл гэж санал болгосон (Уддин нар, 2014).

Дээрх асуудал ганц Монгол гэлтгүй олон газруудад хөндөгдөж буй асуудал бөгөөд усны аюулгүй байдал, ус тойрсон дэд бүтцийн асуудлууд нь хөрөнгө оруулалагчдад хиймэл оюун ухаантай адил том боломжийг хөрөнгө оруулагчид өргөн барьж байна.

Дараах 5 чиглэлд боломж байгаа юм байна.

1. Хэмжилт, туршилт, эмчилгээний дэвшилтэт шийдэл

2. Усны хэрэглээг зохицуулах технологийн шийдлүүд

3. Усны дэд бүтэц

4. Дата центрүүд

5. Хагас дамжуулагчийн үйлдвэрүүд

Дээрх 5 боломжуудаас шалгарсан төслүүдийн жагсаалт: